Đặc điểm phát triển thể chất tuổi thiếu niên

Giai đoạn thiếu niên là thời kỳ có nhiều biến đổi quan trọng về thể chất khiến không ít trẻ ở giai đoạn này lo lắng, băn khoăn. Nắm chắc đặc điểm phát triển thể chất tuổi thiếu niên giúp ba mẹ giáo dục con cái đúng đắn đồng thời có những phương pháp để trẻ phát triển tốt. Tất cả những thông tin quan trọng này đều được tổng hợp trong bài viết dưới đây. Cùng Orihap khám phá nhé!

Khái quát chung về sự phát triển thể chất tuổi thiếu niên

Sự phát triển thể chất tuổi thiếu niên được coi như thời kỳ thay đổi sinh học cực kỳ nhanh chóng, ngang hàng với thời kỳ phát triển phôi thai và trẻ sơ sinh.

Các hoóc-môn tạo nên chiều cao và những biến đổi cơ thể một phần đã được hình thành ngay từ giai đoạn phôi thai. Nhưng chúng được sản sinh mạnh mẽ vào khoảng 10–11 tuổi đối với nữ và 12–13 tuổi đối với nam tạo sự phát triển bùng phát về chiều cao và thế lực, kèm theo sự thay đổi về tỉ lệ của cơ thể.

Tuyến nội tiết dưới da hoạt động mạnh mẽ dẫn đến việc xuất hiện mụn trứng cả trên mặt, tuyến mổ hội cũng làm việc tích cực và tạo ra thứ mùi đặc trưng của cơ thể.

Sau chiều cao, việc tăng lượng mỡ của cơ thể cũng có thể liệt vào những thay đổi diễn ra nhanh chóng ở giai đoạn này. Đối với cả nam lẫn nữ, mỡ thưởng được tích tụ ở vùng ngực, tuy nhiên trong giai đoạn sau, đối với trẻ nam phần lớn lượng mũ thừa sẽ mất đi, trong khi ở trẻ nữ chúng vẫn có xu hướng tích tụ.

Thời điểm thay đổi hoóc-môn ở mỗi trẻ tương đối lệch nhau. Hoóc-môn “nam tính” và “nữ tính” đều tồn tại trong đại diện của cả hai giới. Tuy nhiên, ở nam có nhiều androgen (kích thích tố nam) và quan trọng hơn cả là hoóc-môn testosterone (kích thích dục tổ nam), còn ở nữ là hoóc-môn estrogen (kích thích tố nữ) và progesterone.

Mỗi hoóc-môn có tác động ảnh hưởng đến một loạt trung tâm và các cơ quan tiếp nhận. Chẳng hạn, việc chiết xuất featosterone sẽ ảnh hưởng đến độ phát triển của dương vật, độ rộng của vai, kích thích mọc lông ở vùng sinh dục và vùng mặt.

Trong khi đó progesterone lại tác động đến độ nở của cổ tử cung và ngực, cũng như độ lớn của hãng Tuyến sinh dục nữ tạo ra estrogen và điều hòa quá trình rung trùng còn ở nam giới estrogen sẽ điều hòa quá trình sản sinh tinh trùng Chúng ta cùng xem xét kỹ hơn về sự dậy thì và sự lo lắng về hình dáng ở tuổi thiếu niên ngay dưới đây.

Dậy thì quan trọng với phát triển thể chất tuổi thiếu niên

Đặc trưng của tuổi thiếu niên là sự phát triển mạnh mẽ của cơ thể, sự chín muồi về giới tính và sự cân bằng bị phá vỡ do ảnh hưởng của dậy thì. Dậy thì ở nữ được đánh dấu bởi sự xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên. Dậy thì ở nam được đánh dấu bởi lần xuất tinh đầu tiên có chứa tế bào sinh sản.

Sự chín muồi tính dục ở nam. Dấu hiệu đầu tiên báo hiệu tuổi dậy thì ở nam chính là việc tinh hoàn và bìu trở nên phát triển, khoảng một năm sau đến lượt dương vật phát triển. Thời kỳ này lông mu cũng bắt đầu xuất hiện, tim và phổi cũng to ra.

Nhờ có testosterone, hồng cầu ở nam phát triển nhiều hơn ở nữ. Quá trình sản sinh hồng cầu dữ dội chính là một trong những yếu tố tạo nên sự vượt trội về thế lực, khả năng điền kinh ở nam thiếu niên. Sự kiện xuất tinh lần đầu có thể xuất hiện vào khoảng từ 11 đến 15, 16 tuổi.

Và giọng cũng là một đặc điểm của các thiếu niên nam ở giai đoạn này. Chất giọng thật sẽ được hình thành dẫn trong các giai đoạn phát triển sau đó.

Sự chín muồi tính dục ở nữ. Thường những núm vú nhô lên là dấu hiệu đầu tiên cho biết bé gái bước vào tuổi dậy thì. Tử cung và âm đạo phát triển kéo theo việc tăng kích cỡ của mỗi âm đạo, âm vật.

Kỳ kinh nguyệt đầu tiên thường xuất hiện khi cơ thể đã có chiều cao tương đối và có lượng mỡ nhất định, và có trẻ xuất hiện lần đầu vào khoảng từ 10 tuổi đến 15, 16 tuổi. Kinh nguyệt thường kéo theo con đau âm ỉ ở bụng và ngực căng cứng đối với trẻ nữ.

Bảng dưới đây sẽ tóm tắt những sự thay đổi trong cơ thể gắn với thời kỳ dậy thì của trẻ nam và nữ:

Sự lo lắng về hình dáng

Các em lứa tuổi này cảm nhận rất rõ sự biến đổi của cơ thể và rất nhạy cảm với vẻ bề ngoài của mình. Chúng thường so sánh bản thân mình với những người khác để rồi xem xét lại chính mình.

Cả hai giới đều cảm thấy lo lắng khi thấy mình không giống các thần tượng thường gặp trên phim ảnh. Những ý nghĩ như: “mình béo quá”, “mũi to quá”, “mặt ngắn quá”, “chân to quá”, “lùn quá”, “mặt hơi gầy”…, có thể làm các em nghĩ là mình rất xấu.

Cả hai giới đều rất quan tâm đến làn da của mình, những lo lắng của các em liên quan nhiều đến mụn và trứng cá trên mặt.

Sự thay đổi chiều cao, cân nặng đi kèm với sự thay đổi tỉ lệ cơ thể. Đầu, bàn tay, bàn chân thường đạt tới kích thước của người lớn trước, sau đó là cánh tay và cẳng chân dài ra, sau đó là thân mình. Bộ xương phát triển mạnh và nhanh hơn so với sự phát triển cơ bắp.

Tất cả những điều đó dẫn đến sự mất cân đối cơ thể. Trẻ thường cảm thấy mình vụng về, lóng ngóng. Nhìn chung trẻ em thường cảm thấy xấu hổ về những thay đổi trên cơ thể của mình.

Cùng với sự phát triển nhanh về cơ thể là những biến đổi trong hoạt động của hệ hô hấp, tuần hoàn. Tim, phổi làm việc khó khăn hơn khiến việc đưa máu lên não không đều, ảnh hưởng đến tâm trạng chung của trẻ.

Nhìn chung tình cảm xúc cảm của thiếu niên trở nên không ổn định. Thêm vào đó, các hoóc-môn tỉnh dục sản sinh nhiều làm cho trẻ dậy thì lúc nào cũng trong trạng thái bứt rứt, bồn chồn.

Trẻ rất quan tâm tới vẻ bên ngoài của mình. Sự mất cân đối giữa các phần của cơ thể, sự lóng ngóng vụng về, khuôn mặt không thanh tú, da nổi trứng cá, béo hay gầy quá, cao hay thấp quá, tất cả đều có thể dẫn tới cảm giác không hoàn thiện của bản thân. Nhiều em trở nên khép kín, thậm chí âu sầu.

Việc quan tâm thái quá đến vẻ bên ngoài của mình làm thiếu niên thường nghĩ rằng mọi người xung quanh cũng luôn để ý đến ngoại hình của chúng. Hiện tượng “khán giả tưởng tượng” này thể hiện ở cảm giác thường trực của thiếu niên là mọi người đang đánh giá xem mình trông như thế nào. Điều này làm tăng tính dễ bị tổn thương của trẻ.

Những phản ứng cảm xúc nặng nề về vẻ ngoài của trẻ vị thành niên có thể được làm dịu đi bằng những mối quan hệ thân thiện, ấm áp với những người thân thiết, đặc biệt là những người lớn tế nhị và luôn thông hiểu trẻ. Tuy nhiên, không phải bậc cha mẹ nào cũng có khả năng tạo dựng mối quan hệ thân thiện và giao tiếp với con tuổi vị thành niên tốt.

Bài viết trên đã tổng hợp chi tiết đặc điểm phát triển thể chất tuổi thiếu niên ba mẹ cần nắm. Sự biến đổi về thể chất trên các phương diện như hình dáng, chiều cao, cân nặng, hoóc-môn… ở trẻ thiếu niên là điều hết sức bình thường ai cũng trải qua.

Nắm kĩ những thông tin trên và qua kinh nghiệm thực tế của bản thân, cha mẹ hãy giáo dục trẻ ý thức điều đó để con bớt hoang mang, lo lắng. Đồng thời, đưa ra những phương pháp bảo vệ và phát triển cơ thể để con có thể phát triển thể chất tuổi thiếu niên tốt nhất.