Thùy thái dương là một phần của vỏ não đóng vai trò lưu giữ trí nhớ, xử lý âm thanh, hình ảnh, nhận dạng đồ vật và ngôn ngữ. Vậy thuỳ thái dương là gì và có chức năng cụ thể như thế nào? Cùng Orihap tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Thùy thái dương là gì?
Thùy thái dương là một trong bốn thùy chính của vỏ não ở động vật có vú. Thùy thái dương là thùy có kích thước lớn thứ hai. Thùy trán và thùy đỉnh nằm phía trên thùy thái dương, thùy chẩm nằm ở phía sau.
Các cấu trúc chính của thùy thái dương bao gồm:
- Khu vực Wernicke
- Vùng Broca
- Hệ thống limbic
Những cấu trúc này cũng trải dài ở các thùy khác. Ví dụ, vùng Wernicke kéo dài đến thùy đỉnh và vùng Broca cũng là một phần của thùy trán.
Giống như tất cả các thùy não, thùy thái dương có hai bên trái và phải. Mỗi bên thùy thái dương sẽ nằm ngay phía sau vùng thái dương ở mỗi bên đầu và kéo dài về phía sau đến ngay sau tai của bạn.
Thùy thái dương ưu thế, nằm ở bên trái của hầu hết mọi người, có liên quan đến việc hiểu ngôn ngữ, học tập và ghi nhớ thông tin bằng lời nói.
Thùy không ưu thế, thường là thùy thái dương bên phải, có liên quan đến việc học và ghi nhớ thông tin phi ngôn ngữ (ví dụ như cử chỉ, giọng nói, nét mặt, ánh mắt,…).
Xem thêm: Thùy trán phản ánh khả năng nào của con người?
Chức năng của thùy thái dương
Thùy thái dương tham gia vào các hoạt động của ngôn ngữ, trí nhớ và giác quan. Các hoạt động này xảy ra liên tục và có liên quan mật thiết đến nhau. Chức năng của thùy thái dương khi kiểm soát những hoạt động này như sau:
Trí nhớ: Bên trong thùy thái dương là vùng hồi hải mã cùng với hạch hạnh nhân là những thành phần quan trọng trong việc hình thành ký ức.
Ngôn ngữ: Thùy thái dương điều khiển khả năng hiểu ý nghĩa của từ ngữ và đồ vật. Thuỳ này cũng là nơi chứa khu vực Wernicke – phần não giúp bạn hiểu ngôn ngữ và hình thành các câu có ý nghĩa.
Ví dụ, khi bạn nhìn thấy một cái cốc, thùy thái dương giúp bạn nhận ra chiếc cốc là vật dùng để uống nước.
Cảm xúc: Bên trong thùy thái dương có hạch hạnh nhân – thành phần đóng vai trò tạo trải nghiệm và xử lý những cảm xúc nhất định.
Các giác quan: Thùy thái dương xử lý tín hiệu từ các giác quan, đặc biệt là thị giác và thính giác.
Nhận dạng hình ảnh: Một số vùng nhất định của thùy thái dương là chìa khóa để nhận dạng hình ảnh như khuôn mặt quen thuộc và các đồ vật đã biết.
Những chức năng của thuỳ thái dương đều có sự kết nối chặt chẽ. Các giác quan cho bạn biết về thế giới xung quanh. Trí nhớ giúp bạn nhận ra những gì quen thuộc. Khả năng ngôn ngữ là một phần trong cách bạn ghi nhớ và mô tả những gì bạn trải nghiệm. Cảm xúc là cách bạn cảm nhận về mọi thứ.
Sự kết nối giữa các giác quan, trí nhớ, khả năng ngôn ngữ và cảm xúc là chìa khóa cho sự tồn tại.
Sợ hãi và lo lắng là những cảm xúc bảo vệ (chúng chỉ trở thành mối lo ngại về sức khỏe tâm thần nếu chúng ảnh hưởng tiêu cực cho cuộc sống).
Mối liên hệ giữa ký ức và cảm xúc giúp bạn sử dụng những trải nghiệm trong quá khứ để nhận biết và tránh nguy hiểm. Cảm xúc cũng giúp ích cho việc học.
Đó là lý do tại sao bạn cảm thấy hạnh phúc và vui sướng khi nhận được những phần thưởng và kết quả tốt. Cảm xúc tiêu cực như buồn bã và thất vọng sẽ hiện ra trước những hậu quả và kết quả không mong muốn.
Hệ thống Limbic, vùng Broca và khu vực Wernick
Hệ thống Limbic
Thùy thái dương là một phần quan trọng của hệ thống Limbic. Hệ thống Limbic có liên quan đến động lực, cảm xúc, học tập và trí nhớ.
Hệ thống Limbic chứa các cấu trúc quan trọng là hạch hạnh nhân và hồi hải mã. Những cấu trúc này chịu trách nhiệm cho các quá trình quan trọng trong não, chẳng hạn như trí nhớ, học tập và sự chú ý.
Thùy thái dương tương tác với các cấu trúc này giúp hình thành trí nhớ dài hạn có ý thức.
Do có mối liên hệ với hệ thống Limbic, thùy thái dương góp phần vào một số trạng thái tự động và chức năng cơ thể. Các trạng thái bao gồm trạng thái hưng phấn tình dục, mức độ lo lắng, thèm ăn cùng nhiều trạng thái khác.
Vùng Broca
Vùng Broca là vùng trong thùy thái dương chịu trách nhiệm mạnh mẽ về khả năng nói và sử dụng ngôn ngữ trôi chảy của một người.
Khu vực Wernicke
Khu vực Wernicke là khu vực nằm trong thùy thái dương bên ưu thế. Nó chịu trách nhiệm xử lý, đưa ra lời nói và chữ viết có ý nghĩa. Khu vực Wernick giúp hiểu được lời nói và ngôn ngữ.
Tổn thương ở thuỳ thái dương gây ra hậu quả gì?
Thùy thái dương đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng não. Rối loạn chức năng hoặc tổn thương ở thùy thái dương có thể gây ra các triệu chứng khác nhau trên toàn cơ thể như suy giảm trí nhớ, thay đổi trạng thái cảm xúc và ảo giác.
Một người bị tổn thương ở thùy thái dương có thể gặp các vấn đề như:
- Trí nhớ suy giảm
- Kỹ năng âm nhạc bị suy giảm
- Suy giảm khả năng nói và khả năng hiểu lời nói
- Suy giảm khả năng học tập
- Lập kế hoạch khó khăn
- Không phân biệt được phương hướng
- Rơi vào trạng thái thờ ơ, không cảm xúc
- Không có khả năng nhận dạng khuôn mặt hoặc đồ vật quen thuộc
- Thính giác suy giảm
- Thường xuyên xuất hiện ảo giác
- Tổn thương nghiêm trọng ở thùy thái dương có thể gây chảy máu hoặc đông máu đe dọa tính mạng.
Việc phát hiện và điều trị nhanh chóng mọi tổn thương ở thuỳ thái dương rất quan trọng để có biện pháp hồi phục tốt nhất.
Phương pháp duy trì thùy thái dương hoạt động tốt
Để giúp thuỳ thái dương hoạt động tốt, bạn có thể làm những hoạt động sau đây:
Bảo vệ thính giác: Một người bị mất thính lực sẽ gặp khó khăn khi giao tiếp, không nghe được âm thanh. Thậm chí dẫn đến các bệnh thoái hóa não liên quan đến tuổi tác như bệnh Alzheimer, mất trí nhớ.
Cho bộ não hoạt động: Để giữ cho não khỏe mạnh, bạn cần phải hoạt động trí óc thường xuyên. Giữ cho bộ não luôn hoạt động là một cách quan trọng để trì hoãn sự suy giảm sức khỏe trí não do tuổi tác.
Ngủ đủ và chất lượng: Bộ não cũng cần được nghỉ ngơi. Một giấc ngủ ngon và chất lượng giúp não hoạt động hiệu quả. Thiếu ngủ hoặc giấc ngủ kém chất lượng có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh như Alzheimer.
Sử dụng các công cụ để hỗ trợ bộ não: Hãy sử dụng các công cụ hỗ trợ như lịch, bảng kế hoạch, báo thức, các ứng dụng nhắc nhở,… giúp hỗ trợ bộ não luôn hoạt động và theo kịp thế giới xung quanh.
Có chế độ ăn uống lành mạnh: Những gì bạn ăn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe trí não. Ví dụ như tiêu thụ quá nhiều hoặc quá ít một số vitamin cũng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe trí não.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh, vận động cơ thể thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên cũng trực tiếp tốt cho não của bạn. Vì nó kích thích sản xuất các hóa chất truyền tín hiệu quan trọng được gọi là chất dẫn truyền thần kinh.
Mang thiết bị an toàn khi cần thiết: Thùy thái dương là vùng dễ bị chấn động và chấn thương sọ não. Mũ bảo hiểm, dây đai an toàn rất cần thiết để ngăn ngừa chấn thương não ở thùy thái dương.
Đo lường và đánh giá chỉ số cho thùy thái dương
Mỗi một thuỳ não đều chứa những bí mật liên quan mật thiết đến năng lực của con người. Người có thuỳ thái dương phát triển sẽ có những năng lực nổi trội hơn ở mặt ngôn ngữ, cảm xúc, các giác quan hay trí nhớ tốt,…
Sinh trắc vân tay là một phương pháp khoa học được nghiên cứu để tìm ra thế mạnh của mỗi người qua đặc điểm dấu vân tay.
Theo nghiên cứu, dấu vân tay của mỗi người là hoàn toàn khác nhau. Quá trình hình thành dấu vân tay diễn ra cùng lúc với sự hoàn thiện của não bộ.
Dịch vụ Sinh trắc vân tay của Orihap sẽ mang đến cho bạn nhiều thông tin về khả năng mà bộ não mang lại như:
- Tiềm năng não bộ bao gồm một loạt các chỉ số (5 thùy não, 9 chỉ số thông minh…)
- Đặc điểm tính cách, năng lực bẩm sinh
- Cách phát triển, hướng đi đúng đắn, ngành nghề phù hợp
- Ưu thế cạnh tranh, điểm mạnh và điểm yếu
…
Nắm được những ưu điểm của bộ não giúp bạn xây dựng lộ trình và kế hoạch rèn luyện đúng với sở trường để đạt được thành công và hạnh phúc.
Để biết thêm chi tiết về dịch vụ Sinh trắc vân tay của Orihap, liên hệ ngay hotline
Thùy thái dương giúp chúng ta hiểu về thế giới xung quanh, giao tiếp với người khác, xử lý cảm xúc và lưu trữ một số loại ký ức. Khám phá thuỳ não này giúp ta nhận ra nhiều khả năng và phát triển bản thân một cách toàn diện nhất.
