Nghiện game online là một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay, đặc biệt là đối với giới trẻ. Việc dành quá nhiều thời gian cho game online có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tâm lý, học tập, công việc, kinh tế, gia đình và xã hội. Liệu nghiện game online có phải là một vấn đề về sức khỏe tâm lý? Cùng Orihap tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết sau đây.
1. Nghiện game online
Nghiện game online là một dạng rối loạn tâm lý, được đặc trưng bởi việc mất kiểm soát hành vi chơi game. Nghiện game online là người nghiện phải thỏa mãn 2 tiêu chuẩn sau:
- Luôn đòi hỏi chơi game ngày càng nhiều để giữ được tình trạng tâm lý hiện tại của mình.
- Nếu không được tiếp tục chơi game online, họ sẽ cáu gắt và cảm thấy rất khó chịu.
Chẩn đoán rối loạn chơi game đã được đưa vào Bảng phân loại bệnh quốc tế (ICD-11).
Thực trạng nghiện game online
Thực tế cho thấy, chỉ một tỷ lệ nhỏ người chơi game trở thành nghiện game. Nhiều nghiên cứu khác nhau về nghiện game cho thấy tỷ lệ nghiện game rơi vào khoảng 8,5%-12%. Tỷ lệ người nghiện game vào khoảng 10% số người từ 15 đến 25 tuổi, không có sự khác biệt về giới tính, nghề nghiệp và nơi cư trú.
Nguyên nhân nghiện game online
Khi chơi game, người ta nhận thấy não người chơi có sự tăng giải phóng dopamin và tăng sản xuất các morphin nội sinh. Các chất này tạo lên sự khoan khoái cho người chơi, dần dần họ trở thành nghiện game.
Ở những người nghiện game, người ta nhận thấy có sự sụt giảm đáng kể nồng độ chất dẫn truyền thần kinh serotonin tại khe synap ở não. Các xét nghiệm tìm kiếm serotonin trong huyết tương và trong dịch não tủy của người nghiện game cũng chứng tỏ điều này.
Tác hại của nghiện game online
Nghiện game online là một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay, đặc biệt là đối với giới trẻ. Việc dành quá nhiều thời gian cho game online có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tâm lý, học tập, công việc, kinh tế, gia đình và xã hội.
Mặt khác, các triệu chứng của trầm cảm do nghiện game khiến sức khỏe về thể chất và tâm thần của người nghiện game bị suy giảm nghiêm trọng. Nặng nề nhất là ý định và hành vi tự sát. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nhóm người này. Nhiều game thủ đã chết vì kiệt sức do chơi game liên tục trong nhiều giờ.
Tiêu tốn về tiền bạc do chơi game khiến người nghiện phải tìm mọi cách để có tiền. Họ có thể làm các việc phạm pháp như trộm cắp, giết người để có tiền chơi game tiếp.
Trẻ em chơi game vài tiếng một ngày sẽ không có thời gian học tập, tham gia hoạt động xã hội và chơi thể thao. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ về nhiều mặt. Trẻ có thể liều lĩnh, dễ cáu gắt khi không được chơi game, cư xử bạo lực, bỏ bê học tập, nói dối cha mẹ…
2. Triệu chứng nghiện game online
PGS.TS.BS tâm lý Bùi Quang Huy chỉ ra người nghiện game online sẽ có 2 nhóm triệu chứng gồm: nhóm triệu chứng giống nghiện heroin và nhóm triệu chứng trầm cảm
Nhóm triệu chứng giống nghiện heroin
Người nghiện game được xếp vào nhóm này nếu có từ 2 triệu chứng sau trở lên:
- Thèm chơi game: Người nghiện game tỏ ra quan tâm quá mức tới game online khi phải xa máy tính. Họ luôn thèm muốn được chơi game, luôn nói về game, mất tập trung, hay cáu gắt hoặc mất các hứng thú khác.
- Chơi game liên tục không nghỉ: Người nghiện game chơi game liên tục, không nghỉ trong nhiều giờ. Họ tiêu tốn rất nhiều thời gian ngồi trước màn hình tivi hoặc máy tính để chơi game. Họ có thể bào chữa về việc vào mạng là để làm việc, tìm thông tin, đọc thư điện tử, có thể nói dối để được chơi game.
- Không kiểm soát được việc chơi game: Người nghiện game hoặc có nguy cơ nghiện game, không có khả năng kiểm soát được thời gian chơi game trên máy tính. Họ dự định chơi game online trong 15-20 phút, nhưng họ không thể ngừng lại như dự kiến mà chơi game liên tục trong nhiều giờ.
- Mất thời gian vì chơi game: Người nghiện game tốn rất nhiều thời gian cho chơi game. Họ thường chơi nhiều giờ mỗi ngày. Nhiều game thủ đã chơi thâu đêm.
- Bỏ bê các công việc khác: Họ bỏ mặc các mối quan hệ bạn bè và gia đình, những người rất thân thiết với họ trước đây. Người nghiện game không học bài, không làm bài tập, không hoàn thành công việc ở cơ quan và ở nhà. Các trường hợp nặng, họ sẽ bỏ qua cả việc vệ sinh cá nhân và không chịu tắm rửa.
- Che dấu các cảm giác khó chịu: Người nghiện game tự dùng thuốc để điều trị cho mình chứ không báo cho gia đình biết và không chịu đi chữa bệnh (sợ ảnh hưởng đến thời gian chơi game). Khi có các cảm giác và tình huống khó chịu, họ lại chơi game để che dấu các cảm giác và tình huống khó chịu này.
- Nói dối về thời gian chơi game: Khi bị hỏi về thời gian chơi game, họ sẽ che dấu sự thật bằng cách nói dối. Khi game thủ từ chối nói thật về thời gian chơi game, chứng tỏ có điều gì bất ổn.
- Sử dụng sai về tiền bạc: Người nghiện game online thường tiêu tốn nhiều tiền để mua máy tính, màn hình, bộ loa. Họ luôn tìm cách nâng cấp phần mềm, phần cứng, đường truyền để thỏa mãn ham muốn chơi game của mình. Họ có thể tiêu nhiều tiền để chơi game ở các điểm chơi game công cộng.
- Cảm xúc không ổn định: Cũng như nghiện ma túy, người nghiện game online có trạng thái phấn khích khi chơi game. Nhưng trạng thái này nhanh chóng chuyển thành thất vọng. Trạng thái thất vọng này có thể chỉ tồn tại trong lúc chơi game, nhưng cũng có thể tồn tại bền vững cả ngày.
Nhóm triệu chứng trầm cảm
Người nghiện game được xếp vào nhóm này nếu có từ 2 triệu chứng sau trở lên:
- Khí sắc trầm hoặc kích thích: Đây là triệu chứng mà gần như tất cả người nghiện game đều có. Họ có nét mặt đơn điệu, ngơ ngác, buồn bã, các nếp nhăn giãn ra. Tình trạng khí sắc giảm bền vững trong cả ngày. Những người nghiện game là trẻ vị thành niên, khí sắc là kích thích, nghĩa là họ rất dễ nổi cáu vô cớ trong vài phút đến vài chục phút, sau đó lại trở về tình trạng khí sắc giảm.
- Mất hứng thú và sở thích: Người nghiện game mất hầu hết các hứng thú và sở thích vốn có. Họ chỉ còn thích chơi game mà thôi và hầu như không còn hào hứng gì với âm nhạc, thể thao, hội họa, phim, ảnh, mua sắm, đi dã ngoại. Những người nghiện game hầu như không còn quan tâm gì đến bài vở, nhiều người đã trốn học để đi chơi game.
- Ngủ thất thường: Người nghiện game luôn trong tình trạng ngủ thất thường. Trong thực tế, người nghiện game ngủ rất ít. Họ thường chơi game rất khuya, có thể đến 1-2 giờ sáng. Nhiều trường hợp người nghiện game chơi thâu đêm.
- Ăn uống thất thường: Người nghiện game cũng không quan tâm gì đến bữa ăn. Họ ăn chiếu lệ, không có cảm giác ngon miệng, vì thế họ ăn ít hơn bình thường. Chúng ta có lý do mà nghĩ rằng người nghiện game ăn chỉ để có năng lượng mà tiếp tục chơi game. Do ăn ít nên những người nghiện game đều gầy và sút cân rõ rệt.
- Rối loạn tâm thần vận động: Hầu hết người nghiện game đều hoạt động chậm chạp, lờ đờ khi ra ngoài đời thực. Họ suy nghĩ một cách khó khăn, chậm chạp, tăng khoảng nghĩ trước khi trả lời. Nhưng khi không được chơi game, họ đi lại liên tục và có thể trở thành kích động.
- Giảm sút năng lượng: Năng lượng giảm sút, mệt mỏi và kiệt sức là triệu chứng hay gặp sau khi chơi game, nhất là ở những người chơi game thâu đêm. Họ hầu như không còn sức lực để làm bất cứ một việc gì, kể cả vệ sinh cá nhân.
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi: Khi ngừng chơi game, người nghiện có thể nhận ra rằng mình là một kẻ vô dụng vì không làm được việc gì ngoài chơi game. Họ cũng nhận thấy việc nghiện game là tội lỗi, nhưng ý nghĩ đó không đủ mạnh để buộc họ ngừng chơi game.
- Khó suy nghĩ, tập trung hoặc ra quyết định: Do mọi suy nghĩ của người nghiện game chỉ tập trung vào các trò chơi trên máy vi tính, họ khó có thể tập trung suy nghĩ và chú ý vào các vấn đề khác. Hơn nữa, do khả năng học hành sút kém nên họ không đủ tri thức và không đủ tự tin để ra quyết định.
- Ý nghĩ muốn chết và hành vi tự sát: Do không đạt kết quả như mong muốn khi chơi game, do xa lánh các vấn đề thực của cuộc sống, do bị gia đình và bạn bè chê trách, nhiều người nghiện game tỏ ra bi quan, chán nản. Họ luôn nghĩ đến cái chết, coi đó là một giải pháp tốt để giải quyết các vấn đề cá nhân. Người nghiện game có thể chuẩn bị các thứ cần thiết cho tự sát. Nếu sau khi tự sát mà không chết, người nghiện game có thể lặp đi lặp lại hành vi này nhiều lần.
3. Chẩn đoán nghiện game online
PGS.TS.BS tâm lý Bùi Quang Huy Bùi Quang Huy (năm 2012) đưa ra tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện game như sau:
- Thèm chơi game.
- Chơi game liên tục không nghỉ.
- Không kiểm soát được việc chơi game.
- Mất thời gian cho chơi game.
- Bỏ bê các công việc khác.
- Che dấu các cảm giác và tình huống khó chịu bằng cách chơi game.
- Nói dối về thời gian chơi game.
- Sử dụng sai về tiền bạc.
- Có các triệu chứng giống trầm cảm.
Người bệnh được chẩn đoán nghiện game online khi chơi game online trên 4 giờ mỗi ngày, thời gian trên 1 tháng và có ít nhất 2 trong số các triệu chứng nêu trên.
Dưới đây là bài test chẩn đoán nhanh nghiện game online để kiểm tra xem liệu bạn có đang nghiện game online.
Người làm test phải trả lời 14 câu hỏi trong vòng 3 phút để có được kết quả. Bộ câu hỏi này bao gồm những câu hỏi về các dấu hiệu trong nghiện game online. Mỗi câu hỏi có hai lựa chọn (đúng và sai). Bạn đồng ý với nội dung câu hỏi, hãy chọn mục đúng, nếu bạn không đồng ý thì chọn mục sai.
Sau khi bạn hoàn thành tất cả các câu hỏi, hãy tính số câu hỏi chọn đúng. Nếu bạn có trên 7 mục chọn đúng, có thể bạn đã bị nghiện game online.
Dưới đây là 14 câu hỏi:
- Bạn thấy có lỗi khi chơi game quá nhiều.
- Bạn than phiền về nhức đầu, đau cổ, đau khớp và đau lung…
- Bạn tức giận khi game không phản ứng hoặc không chơi nhanh.
- Bạn không thể dành đủ thời gian cho gia đình và bạn bè.
- Bạn không thể ăn đúng giờ và không muốn ăn trước khi kết thúc game.
- Hàng ngày, bạn tìm kiếm game mới.
- Bạn không chơi game cũ.
- Bạn vui mừng khi có game mới.
- Bạn không muốn làm việc gì nếu không được chơi game.
- Bạn không muốn bị quấy rầy khi chơi game.
- Bạn đã thử dừng chơi game nhiều lần nhưng không thành công.
- Bạn đã ngừng các hoạt động xã hội mà bạn yêu thích.
- Bạn chỉ nói về game khi nói chuyện với người khác.
- Bạn có những giấc mơ về game.
4. Điều trị
Điều trị nghiện game online là một quá trình khó khăn và phức tạp. Cần có sự phối hợp của gia đình, nhà trường và xã hội để nâng cao nhận thức về tác hại của nghiện game online, đồng thời có các biện pháp phòng ngừa và cai nghiện hiệu quả. Quy trình điều trị nghiện game online sẽ bao gồm các bước sau:
– Ngừng hoàn toàn việc chơi game.
– Cắt cơn cai nghiện game online bằng thuốc an thần và chống trầm cảm hoặc bằng sốc điện.
– Điều trị củng cố chống tái phát.
Giai đoạn tấn công
Điều trị tấn công thường kéo dài từ 4 đến 6 tuần. Hầu hết các trường hợp, người nghiện phải bị cưỡng bức điều trị tại bệnh khoa Tâm thần hoặc tại các trại cai nghiện game có các bác sĩ chuyên khoa Tâm thần và có đủ cơ sở vật chất cho phép.
Phác đồ điều trị nghiện game online cụ thể như sau:
Tuần 1:
- Olanzapin 10mg x 2 viên/ngày (sáng 1 viên, tối 1 viên).
- Mirtazapin 30mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
- Lexomil 6 mg x 2 viên/ngày (sáng 1 viên, tối 1 viên).
Tuần 2:
- Olanzapine 10mg x 2 viên/ngày (sáng 1 viên, tối 1 viên).
- Mirtazapin 30mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
- Lexomil 6 mg x 1/2 viên/ngày (sáng 1/4 viên, tối 1/4 viên).
Tuần 3:
- Olanzapine 10mg x 2 viên/ngày (sáng 1 viên, tối 1 viên).
- Mirtazapin 30mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
- Lexomil 6 mg x 1/4 viên/ngày (tối 1/4 viên).
Tuần 4:
- Olanzapine 10mg x 2 viên/ngày (sáng 1 viên, tối 1 viên).
- Mirtazapin 30mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
Ngoài ra, có thể thay thế Olanzapine bằng thuốc an thần mới khác như risperidon, quetiapine, aripiprazole… Thay mirtazapine bằng các thuốc chống trầm cảm khác như anafranil, amitriptyline, sertraline, paroxetine, escitalopram…
Các trường hợp nghiện game lâu ngày hoặc tái nghiện nhiều lần thì tốt nhất là dùng sốc điện (8-12 liệu trình), kết hợp với điều trị củng cố bằng thuốc an thần và thuốc chống trầm cảm.
Giai đoạn điều trị củng cố
Điều trị củng cố kéo dài tối thiểu 6 năm, gồm 2 phần tiến hành đồng thời với nhau:
Điều trị bằng thuốc
- Olanzapin 10mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
- Mirtazapin 30mg x 1 viên/ngày (tối 1 viên).
Các liệu pháp tâm lý-xã hội
- Từ bỏ internet (chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh).
- Tăng hoạt động thể lực và hoạt động văn hóa (chơi thể thao, tham quan, tham gia các hoạt động văn hóa, đọc sách…)
- Lao động chân tay với tính chất: đơn điệu, lặp đi lặp lại, bận rộn suốt ngày. Những công việc thích hợp bao gồm công nhân đứng dây chuyền sản xuất, thợ may, đóng giày, thợ lắp ráp xe máy…
Trên đây là bài viết về chủ đề nghiện game online. Hy vọng bài viết cung cấp thông tin hữu ích cho bạn trong việc tìm hiểu về căn bệnh này.
